Психологія користувачів інформаційно-комунікаційних технологій як новий напрям досліджень
Анотація
Вступ. Безпрецендентний поступ інформаційно-комунікаційних технологій (ІКТ) в різні сфери життя суспільства спричиняє суттєві зміни, що відчувається самими людьми, а також фіксуються науковцями в багатьох країнах світу. Отже, актуальним завданням сучасної науки виступає дослідження впливу таких змін на життєдіяльність сучасного суспільства в цілому, а також на перебіг когнітивних процесів та поведінки великої групи людей – фахівців, які працюють з інформацією.
Мета. Висвітлити основні напрями досліджень впливу іформаційно-комунікаційних технологій на життєдіяльність сучасного суспільства та на розвиток особистості користувачів мережі Інтернет.
Методи. Застосовувалися розроблені авторкою методики «Застосування ІКТ для самоорганізації та саморозвитку особистості» (Винославська, 2015) та «Переваги і недоліки застосування ІКТ в навчальному процесі студентів» (Винославська, 2016).
Результати. Актуальність дослідження підкріплюється переліком сучасної наукової літератури з питань впливу ІКТ на життєдіяльність сучасного суспільства, зокрема на когнітивно-ментальний розвиток особистості. У статті здійснено аналіз оцінних суджень викладачів, аспірантів та магістрантів технічного університету як просунутих користувачів щодо переваг і недоліків застосування ІКТ, досліджено динаміку оцінних суджень українських користувачів щодо негативного впливу роботи в мережі Інтернет (2012-2022) та порівняно отримані дані з результатами зарубіжних досліджень. Сформульовано перспективи подальших досліджень в галузі психології користувачів ІКТ.
Висновки. Інформація, наведена у статті, може бути корисною при дослідженні проблем соціальної психології користувачів ІКТ, а також психологічних наслідків їхньої роботи в мережі Інтернет.
Посилання
2. Винославська, О.В., уклад. (2016). Методика викладання у вищій школі. Зошит з виконання індивідуальної роботи: Для магістрів усіх спеціальностей денної та заочної форм навчання. Київ : КПІ ім. Ігоря Сікорського.
3. Винославська, О.В. (2020). Психологічна культура викладача сучасного університету: методичні інструменти дослідження. Вища освіта України в контексті цивілізаційних змін та викликів: стан, проблеми, перспективи розвитку : кол. моногр. / Калінічева Г.І. Винославська О.В., Заліток Л.М., Любовець О.М. та ін.; за заг. ред. Г.І. Калінічевої. Київ, Фенікс. 248-271.
4. Максименко, С.Д. (2006). Генеза здійснення особистості. Київ, Видавництво ТОВ «KMM».
5. Шапочка, С.В. (2015). Класифікація шахрайства, що вчиняється з використанням комп’ютерних мереж (кібершахрайства). Наука і правоохорона, 1, 159-165. http://nbuv.gov.ua/UJRN/Nip_2015_1_26
6. Akther, U.M. (2013). Psychological Impact of Distance Education Technologies in Student's Personal Development. International Journal of Developmental and Educational Psychology, 2(1), 203–212. https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=349852173011
7. Avgerou, C. (2010). Discourses on ICT and development. Information technologies and international development, 6(3), 1–18. http:// eprints.lse.ac.uk/35564/1/Discourses_on_ICT_and_development_(LSERO).pdf
8. Bieser, J.C.T., & Hilty, L.M. (2020). Conceptualizing the impact of information and communication technology on individual time and energy use. Telematics and Informatics, 49(C). Article number: 101375. https://doi.org/10.1016/j.tele.2020.101375
9. Carr, N. (2020). The Shallows: What the Internet Is Doing to Our Brains. – W. Norton & Company; Updated edition.
10. Chaudhry, A. H., & Malik, M. (2019). Use of ICT and Students' Personal and Social Development at Higher Education Level. Responsible Education, Learning and Teaching in Emerging Economies, 1(1), 1-8. DOI: 10.26710/relate.v1i1.1116
11. Day, A., Paquet, S., Scott, N., & Hambley, L. (2012). Perceived information and communication technology (ICT) demands on employee outcomes: The moderating effect of organizational ICT support. Journal of Occupational Health Psychology, 17(4), 473–491. https://doi.org/10.1037/a0029837
12. Ejdys, J. (2018). «Building technology trust in ICT application at a university», International Journal of Emerging Markets, 13(5), 980–997. https://doi.org/10.1108/IJoEM-07-2017-0234
13. Enache, R.R., & Crisan, A.A. (2013). The Impact of a Collaborative Learning Using New Informational Technologies on Personality Development. Social and Behavioral Sciences, 76, 327–335. doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.04.122
14. Gutierrez, Leonardo J., Rabbani, Kashif, Ajayi, Oluwashina Joseph, Gebresilassie, Samson Kahsay, Rafferty, Joseph, Castro, Luis A., & Banos, Oresti. (2021). Internet of Things for Mental Health: Open Issues in Data Acquisition, Self-Organization, Service Level Agreement, and Identity Management. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(3). Article number: 1327. https://doi.org/10.3390/ijerph18031327
15. Jansen, B. (2023). 60+IoT Statistics, Facts & Trends. Received on March 3, 2023. https://vpnalert.com/resources/iot-statistics/
16. Melnychenko, A., & Zheliaskova, T. (2021). Transformation of Educational Process in Covid-19 Pandemic: A Case of Igor Sikorsky Kyiv Polytechnic Institute. Advanced Education, 8, 4-10. DOI: 10.20535/2410-8286.237575
17. Nevado-Peña, D., López-Ruiz, V.-R., & Alfaro-Navarro, J.-L. (2019). Improving quality of life perception with ICT use and technological capacity in Europe. Technological Forecasting and Social Change, Elsevier, 148(C). Article number: 119734. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2019.119734
18. Olan, F., Jayawickrama, U., Arakpogun, E.O. et al. (2022). Fake news on Social Media: the Impact on Society. Inf Syst Front. https://doi.org/10.1007/s10796-022-10242-z
19. Piszczek, M.M., Pichler, S., Turel, O., & Greenhaus, J. (2016). The information and communication technology user role: Implications for the work role and inter-role spillover. Frontiers in Psychology, 7. Article number: 02009. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.02009
20. Scheel, L., Vladova, G., & Ullrich, A. (2022). The influence of digital competences, self-organization, and independent learning abilities on students’ acceptance of digital learning. Int J Educ Technol High Educ, 19(44). https://doi.org/10.1186/s41239-022-00350-w
21. Sosnin, O., & Kononets, M. (2020). Directions of solving problem issues of improving personality development in the conditions of the new psycho-computer reality. Humanities Studies, 81(4), 108–125. https://doi.org/10.26661/hst-2020-4-81-07
22. Top 10 Negative Effects of Internet on Students. (2023). Retrieved January 17 from https://www.stepbystep.com/top-10-negative-effects-of-internet-on-students-97334/
23. Xinaris, Ch. (2016). The individual in an ICT world. European Journal of Communication, 31(1), 58–68. https://doi.org/10.1177/0267323115614487
24. Ye, L., Kuang, M., & Liu, S. (2022). ICT Self-Efficacy, Organizational Support, Attitudes, and the Use of Blended Learning: An Exploratory Study Based on English Teachers in Basic Education. Front. Psychol. Sec. Organizational Psychology, 13. Article number: 941535. doi:10.3389/fpsyg.2022.941535